“Luister naar de natuur en naar degenen die het land bewerken, voor de generaties die nog gaan komen.”
Het huidige Nederlandse landbouwsysteem loopt tegen haar grenzen aan. De sector staat voor een enorme transitie als het in de toekomst genoeg en gezond voedsel wil produceren, economisch wil bijdragen en natuur en landschap duurzaam wil beheren. Het boerenberoep verandert en wel in duurzame richting. Deze transitie biedt een broodnodig toekomstperspectief voor een van de meest essentiële beroepen van Nederland. Daarom introduceert het Lab Toekomstige Generaties de Toets Toekomstig Boeren.
De omslag naar een duurzame landbouw in Nederland gaat niet vanzelf. Het vraagt een andere manier van samenwerking op alle niveaus, innovatie en creativiteit. Als we beter luisteren naar de natuur én de boeren die het land bewerken, kunnen we een duurzaam landbouwsysteem in Nederland bereiken. De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI) onderschrijft dit in het rapport ‘Boeren met Toekomst’ dat op 2 december jl. aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is aangeboden.
Om dit kracht bij te zetten doet de Waarnemend Ombudspersoon Toekomstige Generaties en het Lab Toekomstige Generaties (Lab TG) vandaag uitspraak in de kwestie ‘Duurzame Toekomst- perspectieven voor de Landbouw en Landbouwberoepen in Nederland’. Deze Uitspraak en de bijbehorende Toets Toekomstig Boeren worden aangeboden aan de relevante kamerleden en de gedeputeerden van de Provincie Noord-Holland.
Op basis van onderzoek en gesprekken met verschillende boeren concludeert de Ombudspersoon dat kringlooplandbouw cruciaal is voor het behouden van landbouw en boerenberoepen in Nederland. Daar horen wel randvoorwaarden bij, die in acht moeten worden genomen door alle spelers in het veld.
De randvoorwaarden schetst het Lab Toekomstige Generaties in de nieuwe ‘Toets Toekomstig Boeren’. Deze kan worden ingezet door beleidsmakers, private partijen, natuurorganisaties en boeren. Het doel van de Toets is dat elk besluit dat over een boerenbedrijf of de landbouwsector wordt genomen op toekomstbestendigheid wordt getoetst. De Toets is gebaseerd op zes kernelementen die met elkaar verbonden zijn in een toekomstbestendig landbouwsysteem: Boeren, Bodem, Boerenproduct (3xB) en Geluk, Gezondheid, Generaties van de Toekomst (3xG).
Het Lab Toekomstige Generaties roept alle stakeholders – van ‘boer tot bord’ – op om deze Toets in gebruik te nemen. Alleen wanneer alle spelers in vertrouwen met elkaar samenwerken, kan de landbouw, het boerenberoep en de natuur voor toekomstige generaties worden behouden.
“De gidsen naar de toekomst heten ‘Vertrouwen’ en ‘Zuiverheid’.”
– Arnold Langeveld, voorzitter LTO Texel, in reactie op de uitspraak.
“Verloochend een land haar boerenverstand, dan wordt het vanzelf een ontwikkelingsland”
– Sijb Dros, Agrarische Jongeren
Praktijkcasus Texel Toets Toekomstig Boeren
In ons onderzoek en tijdens onze consultatie met boeren zijn we tot de conclusie gekomen dat Texel zeer geschikt is om de Toets Toekomstig Boeren voor kringlooplandbouw uit te rollen. Texel laat de kracht van samenwerkende boeren en van een landschap gerichte aanpak zien. Er worden reeds toekomstbestendige initiatieven met succes ontplooid. Texel is Nederland ‘in het klein’ en een voorbeeld van hoe een samenleving de kringloop kan proberen te sluiten. Veel Texelaars handelen al in de geest van het 3xB-3xG beslismodel. Dit creëert saamhorigheid en vertrouwen in de toekomst, ook voor toekomstige generaties Texelaars. Het Lab wil hen de ruimte geven om hiermee verder te experimenteren. De belangenbehartiger voor boeren en tuinders op Texel, de LTO, en de agrarische jongeren doen mee en delen de intentie om aan de hand van de Toets de weg vooruit te bepalen.
De Ombudspersoon vraagt in de uitspraak aandacht voor de manier waarop Texelse boeren zich voorbereiden op toekomstbestendige vormen van kringlooplandbouw. Het doel is dat de Toets landelijk zal worden ingezet om met elkaar tot toekomstgerichte afspraken te komen.
“Het is steeds weer indrukwekkend om te zien hoe we met ons langetermijnperspectief kunnen komen tot een beeld van de mooist mogelijke toekomst, waarbij we met belanghebbenden inzichtelijk weten te maken wat nodig is om daar te komen.
Samen werken voor onze nakomelingen, goede voorouders zijn, dat wil toch iedereen? En het mooiste is: door nu rekening te houden met de belangen van toekomstige generaties wordt de wereld voor ons ook duurzamer, groener en inclusiever.”
Jan van de Venis, Waarnemend Ombudspersoon Toekomstige Generaties
