Op deze Wereld Milieudag staan we stil bij een van de meest dringende crises van onze tijd: water. De overstromingen in Italië en andere Europese landen in de afgelopen weken herinneren ons eraan dat we, in een tijdperk van gevaarlijke klimaatverandering, niet langer blind kunnen vertrouwen op de vanzelfsprekendheid van water. Onze waterbronnen zijn onmisbaar voor het leven, zowel voor de mens als voor de rest van de natuur, en moeten beschermd worden voor huidige en toekomstige generaties.
Nederland is een trots waterland. Ons landschap wordt gedefinieerd door een uitgebreid netwerk van rivieren, kanalen, meren en grondwaterreservoirs. Water speelt een cruciale rol in ons dagelijks leven, van drinkwater tot landbouw en industrie. We kunnen simpelweg niet zonder.
En toch gaat het niet goed met onze wateren. De Maas zit vol met microplastics door industriële lozingen, vis eten uit de Schelde wordt afgeraden en landbouwchemicaliën bedreigen de waterkwaliteit van onze wateren. Tel daar nog eens de negatieve effecten van klimaatverandering zoals verzilting van grondwater bij op en je komt uit bij een scenario dat niet te rijmen valt met Nederland’s trotse voordoen als koploper op het gebied van water.
Het is opmerkelijk dat Nederland het recht op water nog steeds niet heeft vastgelegd in haar Grondwet. In 2010 heeft Nederland bij de Verenigde Naties verklaard dat toegang tot schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen een fundamenteel mensenrecht is. Hoewel Nederland zich internationaal positioneert als koploper op het gebied van water, schiet het nationaal nog steeds te kort.
Het Lab Toekomstige Generaties ziet de kwaliteit en beschikbaarheid van water als een van de grootste thema’s waar toekomstige generaties door geraakt zullen worden. Wij willen zorg dragen dat schoon water in Nederland gelijkwaardig beschikbaar zal zijn voor toekomstige generaties, net zoals dat nu voor ons is. De Nederlandse huidige wet- en regelgeving volstaan daarin niet. Daarom deed de waarnemend Ombudspersoon in de kwestie Waarde van Water in 2021 een aantal aanbevelingen, waaronder het advies om het grondrecht op water op te nemen in de Nederlandse Grondwet.
Waarom het zo belangrijk is dat Nederland het recht op water erkent? Het zou een belangrijk signaal zijn naar onze burgers en de rest van de wereld dat Nederland toegewijd is aan het beschermen en waarborgen van schoon en voldoende water voor huidige en toekomstige generaties. Het invoeren van een grondrecht op schoon water legt de verantwoordelijkheid bij Nederland om haar wateren te beschermen. Het zorgt er niet voor dat Nederland veilig drinkwater moet garanderen, maar legt ook de verplichting op aan overheden om actie te ondernemen ter verbetering van de waterkwaliteit, het tegengaan van vervuiling en het bevorderen van duurzaam waterbeheer.
Het is hoog tijd dat Nederland haar internationale reputatie op het gebied van water vertaalt naar nationale actie. Op deze Wereld Milieudag doen wij opnieuw de oproep aan Nederland om het recht op schoon water te erkennen, niet alleen voor de huidige generatie, maar ook voor toekomstige generaties. Laten we samen de onmisbare en kostbare waarde van water erkennen en beschermen, voor een duurzame toekomst.
“Hoe zou het zijn als schoon water in onze Grondwet stond? Voor de mens en ook voor de natuur zelf? Dan kunnen we het beschermen.”