Na een eerder gesprek met onderzoekers op dit vlak, nam op maandag 29 juni 2020 de Ombudspersoon Toekomstige Generaties met 65 andere stakeholders deel aan een bijeenkomst voor nader onderzoek en ideeën op het gebied van de bodem in Nederland.
Wetenschappers, adviseurs vanuit boerenorganisaties, vertegenwoordigers vanuit maatschappelijke organisaties en andere experts kwamen digitaal bijeen met één doel: samenwerken aan duurzame en vitale bodems in Nederland. Dit is van belang om voedsel te verbouwen, voor de biodiversiteit en voor het tegengaan van het broeikaseffect.
De bijeenkomst is een initiatief van Rijkswaterstaat en het Initiatief Bewust Bodemgebruik en werd georganiseerd door Het Groene Brein. Verschillende belangrijke vragen kwamen langs: hoe gaan we bodemdegradatie tegen? Kunnen we de bodem een stem geven in besluitvorming? Wat moet Nederland doen om de SDG’s op het gebied van de bodem te halen?
‘Geef de Bodem een Stem’ was het centrale onderdeel voor ons als Lab, met daarbij ook het geven van rechten aan de bodem.
Ombudspersoon Van de Venis: ”Ik mocht het volgende inbrengen: Los van het geven aan ‘Rechten van de Natuur’ aan grond in natuur gebieden en deze gebieden zelf, zou het helpen de (gebruiks)bodem als één van de commons te gaan beschouwen. Dat wat op de grond staat is van jou als je iets koopt, totdat je het verkoopt. De grond eronder niet, die is niet van individuen, bedrijven of organisaties. De bodem is van zichzelf, in heel Nederland. Als we het toch meer antropocentrisch moeten houden, dan is deze van onze voorouders aan ons doorgegeven, nu van ons allemaal en straks van de toekomstige generaties. Dat brengt een nieuw soort respect en verantwoordelijkheid met zich mee, zogenaamde Earth Trusteeship: je kunt niet doen en laten met iets wat van iedereen is. Je krijgt iets ‘rijk en gezond’ tijdelijk in gebruik en wil en moet het ‘rijk en gezond’ doorgeven. Krijg je het verarmd, dan wil je het rijker en gezonder doorgeven.
Natuurgebieden behandelen we dus nog anders, in de gedachte van: “We cannot own nature, nature owns itself”. Dit kan via de natuurschappen, zoals we ze in onze publicaties al hebben voorgesteld. Daarbij: er mag geen natuur af zolang we niet aan 25% van land en 25% van het water in Nederland met een ’beschermde natuur’ aanduiding zitten. Wereldwijd willen en moeten we naar grote gezonde wilde gebieden die we als van zichzelf erkennen en zo respecteren en laten meedoen in de samenleving.”
“Uiteindelijk moet alle input leiden tot een nieuwe TerrAgenda, die op 25 november wordt aangeboden aan staatssecretaris Stientje van Veldhoven. Op die dag is er ook ruimte voor de deelnemers om te laten zien welke projecten er al bestaan, wat je verder nog zou willen oppakken en met wie je dat zou willen doen. ”, aldus Margot de Cleen, senior adviseur bodem en water bij Rijkswaterstaat én lid van de kerngroep Initiatief Bewust Bodemgebruik. “Hopelijk kunnen we tot een TerrAgenda komen die niet alleen inhoudelijk goed is, maar ook door iedereen wordt onderschreven zodat we ook tot concrete actie kunnen komen.” Van de Venis voegt eraan toe: ”Actie die leidt tot een gezonde, biodiverse en vitale bodem in heel ons land, voor ons en toekomstige generaties.”